Mariola Szczęsna Komornik sądowy przy sądzie rejonowym w Bełchatowie

Podstawowym zadaniem komornika sądowego jest prowadzenie egzekucji sądowej, w ramach której, przy zastosowaniu określonych środków przymusu, dąży do wyegzekwowania (ściągnięcia) z majątku dłużnika należności dla wierzyciela, czyli np. dla banku z tytułu niespłaconego kredytu.

W sytuacji, w której zobowiązany przestaje spłacać kredyt bankowy, bank po wypowiedzeniu umowy kieruje sprawę na drogę sądową. Następnie sąd wydaje tzw. tytuł wykonawczy, czyli dokument stwierdzający istnienie obowiązku zapłaty określonej kwoty pieniężnej na rzecz wierzyciela i zawierający nakaz zapłaty tej kwoty. W postępowaniu tym sąd przed wydaniem nakazu ( tytułu wykonawczego) bada, czy z umowy wynika obowiązek zapłaty, jaka pozostała kwota do spłaty kredytu, jakie należy zasądzić odsetki ( ustawowe, umowne, czy karne) i inne koszty. W postępowaniu tym dłużnik (czyli kredytobiorca, który zalega ze spłatą rat kredytowych) może podnosić wszelkie argumenty, że obowiązek nie istnieje, że został wcześniej spłacony, że jest przedawniony, że wierzyciel udzielił mu zwłoki, itp. Bardzo ważnym jest, żeby dłużnik brał czynny udział w postępowaniu sądowym, podnosił wszelkie argumenty na swoją korzyść, bo po zakończeniu postępowania i wydaniu tytułu wykonawczego, nie będzie już takiej możliwości.

Po wydaniu tytułu wykonawczego, czyli już po zakończeniu postępowania przed sądem, wierzyciel może skierować sprawę do komornika na drogę postępowania egzekucyjnego. Podstawą egzekucji jest wniosek wierzyciela, w którym dokładnie winny być określone takie dane jak: imię i nazwisko dłużnika, w celu identyfikacji PESEL, NIP, nr dowodu osobistego, adres dłużnika, dokładnie określona kwota podlega ściągnięciu oraz wskazane sposoby egzekucji, czy egzekucja ma być prowadzona poprzez zajęcie pensji, czy z wierzytelności, bądź z rachunków bankowych, z udziałów, akcji, czy ruchomości (sprzętu, w tym ADG, RTV, pojazdów mechanicznych, komputerów, wyposażenia mieszkania, itp.), czy z nieruchomości dłużnika (działki, domu, mieszkania, garażu, itp.). Wierzyciel jest decydentem postępowania, od jego wniosków i woli zależy jakie sposoby zastosuje komornik.

Podstawowym zadaniem komornika sądowego jest prowadzenie egzekucji sądowej, w ramach której, przy zastosowaniu określonych środków przymusu, dąży do wyegzekwowania (ściągnięcia) z majątku dłużnika należności dla wierzyciela, czyli np. dla banku z tytułu niespłaconego kredytu. Egzekucja to przymus. Jest wszczynana w momencie, gdy po wcześniejszym przeprowadzeniu sprawy przez sąd i wydaniu tzw. tytułu wykonawczego, w którym zawarte jest nakazanie dłużnikowi określonego zachowania się ( np. spłaty zasądzonej kwoty pieniężnej ) w stosunku do wierzyciela , dłużnik w dalszym ciągu nie wykonuje obowiązku, nie spłaca długu. Komornik w toku postępowania egzekucyjnego stosuje środki przymusu, w celu doprowadzenia do wykonania obowiązku. Są to środki określone w przepisach prawa a polegają na przymusowym zajęciu składników majątku. Przy egzekucji świadczeń pieniężnych w stosunku do dłużnika może być prowadzona egzekucja z

• z ruchomości
• z wynagrodzenia za pracę, ze świadczeń emerytalno-rentowych
• z rachunków bankowych,
• z innych wierzytelności,
• z innych praw majątkowych, jak np. akcji, udziałów,
• z nieruchomości,

Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy, czyli dokument urzędowy potwierdzający istnienie i zakres kwalifikującego się do egzekucji roszczenia wierzyciela.

Komornik nie może podejmować czynności egzekucyjnych bez złożenia przez wierzyciela ważnego tytułu wykonawczego oraz wniosku o wszczęcie egzekucji. Najczęściej wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego składany jest przez wierzyciela wskazanego w tytule wykonawczym. Może również zostać złożony na jego rzecz przez prokuratora, inny organ działający na takich samych zasadach jak prokurator, albo przez organizacje społeczna. W przypadku egzekucji z na rzecz banku takie sytuacje nie występują.

Złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji powoduje wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Z chwilą wszczęcia egzekucji, komornik zawiadamia dłużnika o tym fakcie, podaje z jakiego tytułu, na rzecz kogo prowadzone jest postępowanie i jakich kwot dotyczy.

Dłużnik zostaje poddany standardowej procedurze egzekucyjnej.

Komornik może zająć mu składniki majątku, a następnie spieniężyć (sprzedać w trybie publicznej licytacji ruchomości, prawa majątkowe i nieruchomości) zgodnie z żądaniem wierzyciela.

1. egzekucja z ruchomości
2. egzekucja z nieruchomości
3. egzekucja z wynagrodzenia za pracę, świadczeń emerytalno-rentowych ZUS, rachunku bankowego, czy innych wierzytelności, w tym przysługujących z Urzędu Skarbowego z tytułu zwrotu nadpłaty podatku wynikającego z rozliczenia rocznego PIT.

Przy zastosowaniu tych sposobów egzekucji, komornik zawiadamia zakład pracy, bank, czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub podmiot, na rzecz którego dłużnik świadczy usługi, wykonuje zlecenia o fakcie dokonania zajęcia, wzywając dany podmiot, aby nie wypłacał dłużnikowi należnej kwoty, tylko przekazywał ją bezpośrednio do komornika. Dłużnik zawiadamiany o powyższym otrzymuje zakaz odbioru zajętych kwot. Z wyegzekwowanych kwot komornik dokonuje podziału między wierzycielami, potrącając koszty egzekucyjne.

Komornik może dokonywać czynności w dni robocze i soboty od 7 do 21. W porze nocnej i w dni świąteczne, w niedziele za zezwoleniem Prezesa Sądu Rejonowego.

Tak, może to robić a w niektórych przypadkach jest to obligatoryjne.

Utrwalaniu za pomocą urządzenia rejestrującego obraz i dźwięk podlega przebieg następujących czynności egzekucyjnych dokonywanych przez komornika poza kancelarią:

1) z udziałem dłużnika zmierzające do ustalenia jego stanu majątkowego;

2) zajęcie ruchomości;

3) wykonanie postanowienia o oddaniu ruchomości pod dozór innej osobie niż dłużnik;

4) licytacja ruchomości z wyłączeniem licytacji elektronicznej;

5) licytacja nieruchomości, chyba że jej przebieg jest utrwalany w sposób określony w art. 972 § 2;

6) oględziny nieruchomości;

7) wprowadzenie w zarząd nieruchomości w trybie art. 933;

8) opróżnienie pomieszczeń z osób lub rzeczy;

9) wydanie ruchomości i nieruchomości;

10) wprowadzenie w posiadanie;

11) przymusowe otwarcie pomieszczenia;

12) przeszukanie mieszkania lub pomieszczenia gospodarczego dłużnika.

§ 2. Komornik utrwala przebieg czynności w trybie określonym w § 1, również gdy wniosek taki złoży co najmniej jedna ze stron postępowania. W takim przypadku pobiera zryczałtowane koszty utrwalenia czynności w wysokości 50 zł

Jeśli pracodawca nie wypłaci pracownikowi należnego wynagrodzenia, należy udać się do sądu wraz z dokumentem potwierdzającym zatrudnienie – np. umową o dzieło. Po zbadaniu sprawy, sąd najprawdopodobniej wyda tytuł wykonawczy uprawniający do odzyskania pieniędzy należnych za wykonaną pracę. Jeżeli były pracodawca nadal dobrowolnie nie ureguluje należności można zwrócić o pomoc do komornika.
W celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego u komornika trzeba wypełnić wniosek egzekucyjny. Do takiego wniosku należy dołączyć tytuł wykonawczy w oryginale – jego brak bezwzględnie uniemożliwia podjęcie jakichkolwiek czynności egzekucyjnych. W celu ułatwienia napisania prawidłowego wniosku egzekucyjnego w wielu kancelariach komorniczych przygotowane są wzory, w których wypełnia się tylko wskazane rubryki. Często wzory wniosków można pobrać także ze stron internetowych kancelarii komorniczych. Wniosek egzekucyjny sporządzony na piśmie można wysłać drogą pocztową lub złożyć w kancelarii komornika.

Obowiązek  alimentacyjny  to  obowiązek  dostarczania  środków  utrzymania  osobie, która  z  różnych  przyczyn  nie  jest  w  stanie  utrzymać  się  samodzielnie.

Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania (np. odziedziczenie majątku).
W przypadku nie możności ściągnięcia alimentów od rodzica zobowiązanego do ich regulowania jest możliwość wystąpienia o ich zasądzenie do sądu od krewnych w linii prostej oraz rodzeństwa.

Ustalając zakres świadczeń alimentacyjnych bierze się pod uwagę w zasadzie dwa elementy:

• usprawiedliwione potrzeby uprawnionego,
• możliwości zarobkowe i majątek zobowiązanego.

Istotne jest, że sąd ustalając możliwości zarobkowe rodziców, nie kieruje się wyłącznie faktycznie osiąganymi dochodami, ale tym jakie dochody może osiągnąć zobowiązany do alimentów przy założeniu, że w pełni wykorzystuje swoje możliwości zarobkowe.

Podkreślić należy, że nawet jeśli zobowiązany do alimentów opłaca je regularnie i dobrowolnie to osoba uprawniona może dochodzić ich zasądzenia w sądzie.
Istotą takiego rozwiązania jest to, że orzeczenie sądowe lepiej i pełniej gwarantuje zabezpieczenie uprawnionego, a nadto w każdym czasie może być skierowane do komornika, gdyby zobowiązany zaniechał dobrowolnego przekazywania alimentów.

W przypadku, gdy rodzic dziecka mimo nałożonego na niego orzeczeniem sądu obowiązku nie płaci zobowiązań alimentacyjnych, należy wraz z wyrokiem alimentacyjnym zwrócić się do komornika. Wierzyciel może udać się w tym celu do najbliższego komornika sądowego, tj. w miejscu swojego zamieszkania. Jest to znaczne ułatwienie dla wierzyciela, które w zasadniczy sposób wpływa na dynamikę postępowania egzekucyjnego. W kancelarii komornika wierzyciel wypełnia się wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Bardzo często na stronie internetowej kancelarii komornik znajdują się wzory wniosków egzekucyjnych, które można wydrukować, wypełnić a następnie odesłać za pomocą poczty tradycyjnej wraz z tytułem wykonawczym na adres kancelarii komornika. Do wniosku o wszczęcie egzekucji należy dołączyć tytuł wykonawczy w oryginale, ponieważ jego brak bezwzględnie uniemożliwia podjęcie jakichkolwiek czynności egzekucyjnych. We wniosku warto zawrzeć wszelkie znane sobie informacje dotyczące dłużnika oraz jego majątku. Informacje te przyśpieszą proces ściągania należności alimentacyjnych.
Komornik, któremu sprawa została powierzona, dokona stosownych zapytań w zakresie odnalezienia miejsca zameldowania lub pobytu dłużnika, a w przypadku bezskuteczności tych działań zwróci się o pomoc do organów ścigania. Należy jednak pamiętać, że możemy znaleźć się w sytuacji w której dłużnik alimentacyjny może nie pracować, oraz nie posiadać majątku lub wręcz ukrywać swój majątek – wtedy egzekucja może okazać się bezskuteczna. W takim przypadku, po upływie dwóch miesięcy od wszczęcia postępowania egzekucyjnego, należy zwrócić się do kancelarii komornika z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych. Zaświadczenie to jest podstawowym dokumentem, dzięki któremu można ubiegać o świadczenia Funduszu Alimentacyjnego. Kompleksowe informacje na temat świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego można uzyskać w ośrodku pomocy społecznej.

Środki z programu Rodzina 500+ nie podlegają zajęciu. Zgodnie z prawem, komornik na wniosek wierzyciela ma obowiązek zająć rachunek bankowy. W tym celu informuje o zajęciu bank. Zanim jakiekolwiek środki zostaną przekazane komornikowi na poczet długu, bank musi sprawdzić pochodzenie pieniędzy znajdujących się na koncie dłużnika. Komornik nie ma dostępu on-line do historii rachunków bankowych dłużników, a zatem nie wie skąd pochodzą środki zgromadzone na rachunkach bankowych. Dlatego to bank ma za zadanie czuwać nad tym, jakie kwoty zostają zablokowane na rachunku bankowym dłużnika.
Wolne od potrąceń z rachunku bankowego są, zgodnie z Ustawą prawo bankowe, środki pieniężne znajdujące się na rachunkach pochodzące ze świadczeń, dodatków i zasiłków itp. Bank dokonując potrąceń należności z zajętych rachunków bankowych do komornika ma obowiązek kwoty chronione ustawowo (kwoty nie podlegające zajęciu) zwalniać i wypłacać posiadaczom rachunków.
Jeżeli z rachunku bankowego potrącono środki pochodzące z programu 500+ należy niezwłocznie zawiadomić o tym komornika, oraz bank. Wówczas zajęte zostaną niezwłocznie zwrócone.

Komornik dokonując tzw. obwieszczenia o licytacji nieruchomości ma obowiązek ogłosić to co najmniej dwa tygodnie przed jej terminem w budynku sądowym i w lokalu organu gminy właściwych miejscem położenia nieruchomości. Oznacza to, że na tablicy ogłoszeń w Sądzie, czy Urzędzie Gminy możemy sprawdzać, jakie nieruchomości będą wystawiane na publiczną licytację.

Komornik ma też obowiązek zamieszczać ogłoszenia na prowadzonym przez Krajową Radę Komorniczą portalu internetowym www.licytacje.komornik.pl.

Korzystający z portalu można bezpłatnie uzyskać  dostęp do obwieszczeń o wszystkich  planowanych przez komorników sądowych licytacjach nieruchomości,  a informacje przesyłane są bezpośrednio z kancelarii komorniczych za pomocą nowoczesnych rozwiązań informatycznych. W serwisie dostępny jest również system powiadamiania o nowych licytacjach za pośrednictwem poczty elektronicznej.

Dodatkowo na stronach internetowych komorników z reguły umieszczane są informacje o licytacjach, ze wskazaniem niezbędnych wiadomości w tym zakresie.